Wynagrodzenie w małżeństwie – pytanie, które pojawia się zawsze
W sprawach o podział majątku wspólnego jednym z pierwszych pytań, jakie zadają klienci, jest to, czy wynagrodzenie za pracę należy do majątku wspólnego. Odpowiedź wydaje się prosta, ale w praktyce kryje w sobie wiele niuansów, które mogą zdecydować o wyniku całego postępowania.
Co stanowi prawo?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi jasno – pobrane wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej wchodzą do majątku wspólnego (art. 31 § 2 pkt 1 KRO).
Warto podkreślić, że wynagrodzenie nie jest rozumiane wąsko. Nie chodzi wyłącznie o umowę o pracę. Do majątku wspólnego wchodzą również dochody uzyskiwane na podstawie:
- umowy zlecenia,
- umowy o dzieło,
- umowy agencyjnej,
- kontraktów menedżerskich czy innych umów cywilnoprawnych.
Decydujące znaczenie ma to, czy dane świadczenie pełni dla rodziny funkcję ekonomiczną wynagrodzenia za pracę.
Jakie świadczenia zaliczamy do wynagrodzenia?
Do majątku wspólnego wchodzą nie tylko comiesięczne pensje, ale również:
- premie i nagrody związane z pracą,
- wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,
- dodatki (np. funkcyjne, stażowe),
- ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
- odprawy i odszkodowania za nieuzasadnione lub niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę.
Wyjątki – co pozostaje majątkiem osobistym?
Nie wszystkie świadczenia związane z pracą wchodzą do majątku wspólnego. Nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków – np. artystyczne, naukowe czy techniczne – traktowane są jako majątek osobisty. Wynika to z ich ścisłego związku z osobą nagrodzoną, a nie z ekonomiczną funkcją wynagrodzenia.
Wynagrodzenie pobrane a wierzytelność o wynagrodzenie
Kluczowa różnica, o której często zapomina się w praktyce:
- pobrane wynagrodzenie (to, co fizycznie wpłynęło na konto lub zostało wypłacone w gotówce) – wchodzi do majątku wspólnego,
- wierzytelność o wynagrodzenie (czyli np. prawo do wypłaty, która dopiero nastąpi) – należy do majątku osobistego małżonka.
To rozróżnienie ma ogromne znaczenie w sytuacji, gdy np. premia czy nagroda została wypracowana jeszcze w trakcie trwania wspólności majątkowej, ale faktycznie wypłacono ją już po rozwodzie albo po ustanowieniu rozdzielności majątkowej.
Przykład z praktyki
Małżonkowie rozwiedli się w maju. W lipcu jeden z nich otrzymał premię roczną za wyniki osiągnięte w roku poprzednim, w czasie trwania wspólności. Czy ta premia jest majątkiem wspólnym?
Nie – ponieważ w momencie ustania wspólności majątkowej nie została jeszcze pobrana, a więc stanowiła wierzytelność, a ta należy do majątku osobistego.
Dlaczego to takie ważne?
W sprawach o podział majątku precyzyjne ustalenie, które składniki wynagrodzenia należą do wspólności, a które do majątku osobistego, może zaważyć na wysokości spłat i dopłat. Błędne zakwalifikowanie wynagrodzenia może doprowadzić do niesprawiedliwego podziału, a w konsekwencji – do kolejnych sporów sądowych.
Podsumowanie
Wynagrodzenie za pracę co do zasady wchodzi do majątku wspólnego, ale tylko to faktycznie pobrane. Wierzytelność o wypłatę wynagrodzenia jest majątkiem osobistym. W sprawach o podział majątku każdy szczegół ma znaczenie, dlatego warto już na początku postępowania prawidłowo określić, co wchodzi do wspólności.
